Trong thi công các hạng mục công trình ngầm như hầm, móng, tầng hầm và tường chắn nước, chống thấm luôn là một yếu tố then chốt quyết định chất lượng và độ bền lâu dài của công trình. Một trong những vật liệu được sử dụng phổ biến hiện nay để ngăn chặn nước thấm qua các khe nối, mạch ngừng trong bê tông chính là băng trương nở
Tuy nhiên, để phát huy tối đa hiệu quả của loại vật liệu này, việc thi công cần được thực hiện đúng quy trình và tuân thủ các lưu ý kỹ thuật nghiêm ngặt. Bài viết sau đây, Chống Thấm Hưng Phát sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về những lưu ý quan trọng khi thi công băng trương nở trong công trình ngầm, giúp đảm bảo hiệu quả chống thấm và tuổi thọ của công trình
1. Băng trương nở là gì ?
Băng trương nở là một loại vật liệu dạng dải, có khả năng giãn nở khi tiếp xúc với nước. Khi được đặt vào các mạch ngừng hoặc khe co giãn giữa các khối bê tông, băng trương nở sẽ hút ẩm và phồng lên, tạo thành lớp đệm kín nước. Đây là giải pháp hiệu quả để ngăn chặn nước thấm qua các mạch nối trong công trình ngầm, nơi mà việc sử dụng các phương pháp chống thấm khác như sơn phủ hoặc màng chống thấm thường gặp nhiều hạn chế.
Băng trương nở được làm từ các vật liệu có tính hút nước cao như bentonite hoặc cao su gốc hydrophilic, có thể trương nở từ 150% đến 800% thể tích ban đầu tùy theo chủng loại. Khi trương nở, băng sẽ lấp kín toàn bộ khe hở, tạo thành một lớp chống thấm tự động và lâu dài.
2. Lý do cần chú ý kỹ thuật khi thi công băng trương nở
Băng trương nở rất nhạy với nước và điều kiện môi trường. Nếu thi công sai kỹ thuật, vật liệu sẽ mất tác dụng chống thấm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng công trình. Dưới đây là những lý do quan trọng khiến quá trình thi công băng trương nở cần được đặc biệt lưu ý:
- Băng trương nở dễ bị hút ẩm và giãn nở sớm nếu tiếp xúc với nước hoặc không khí ẩm trước khi đổ bê tông, làm mất tác dụng bịt kín về sau.
- Khi đã trương nở mà chưa được bao phủ bởi bê tông, băng có thể bị nứt, trượt khỏi vị trí hoặc mất tính đàn hồi, khiến khe nối không được bảo vệ hoàn toàn.
- Công trình ngầm thường chịu áp lực nước cao và độ ẩm liên tục, nên chỉ một sai sót nhỏ trong thi công băng cũng có thể gây rò rỉ kéo dài và khó khắc phục.
- Việc không cố định băng chắc chắn bằng keo, đinh hoặc biện pháp cơ học sẽ khiến băng dễ bị xô lệch trong quá trình đổ và đầm bê tông.
- Nếu bề mặt dán băng không sạch sẽ, có dầu mỡ, bụi hoặc nước, keo sẽ không bám chắc, làm giảm độ dính và khiến băng trượt khỏi vị trí đã đặt.
- Chọn loại băng trương nở không đúng với tính chất công trình, ví dụ không chịu được axit, nước biển hay áp lực cao, sẽ khiến vật liệu nhanh hỏng, mất hiệu quả chống thấm.
- Tại các điểm nối băng nếu không chồng mí đủ chiều dài hoặc không trám kín, nước vẫn có thể rò rỉ qua các khe hở rất nhỏ giữa hai đoạn băng.
- Việc đặt băng quá sát mép ngoài khối bê tông là sai kỹ thuật phổ biến, khiến bê tông dễ nứt vỡ do áp lực trương nở hoặc băng bị đẩy trồi ra ngoài.
- Nếu thi công trong thời tiết mưa hoặc không có biện pháp che chắn, băng sẽ tiếp xúc độ ẩm sớm và trương nở trước khi đổ bê tông, gây mất tác dụng.
- Vì băng nằm bên trong kết cấu bê tông, nên nếu thi công sai sẽ rất khó sửa chữa hoặc thay thế, đòi hỏi phải đục phá, gây tốn kém và ảnh hưởng nghiêm trọng đến công trình.
3. Lưu ý về điều kiện bề mặt trước khi dán băng trương nở
Trước khi tiến hành thi công, bề mặt bê tông nơi sẽ dán băng trương nở cần được xử lý sạch sẽ và khô ráo. Nếu bề mặt còn dính bụi, dầu mỡ hoặc ẩm ướt, khả năng băng dính bám dính kém sẽ khiến băng bị lệch, bong ra hoặc không tạo kín hoàn toàn sau khi trương nở.
- Bề mặt nên được làm sạch bằng bàn chải thép hoặc thổi bụi bằng máy thổi khí để loại bỏ bụi bẩn và tạp chất.
- Nếu bề mặt còn ẩm, cần để khô hoàn toàn trước khi thi công để tránh việc băng trương nở sớm.
- Với những bề mặt quá nhám hoặc không đồng đều, có thể cần phải chà nhẵn hoặc trám phẳng bằng vữa để đảm bảo băng dán bám chắc.
4. Chọn loại băng trương nở phù hợp với điều kiện công trình
Hiện nay trên thị trường có nhiều loại băng trương nở khác nhau như:
- Băng trương nở gốc bentonite: Phù hợp với các mạch ngừng trong tầng hầm, móng, nơi ít bị ngập nước lâu dài.
- Băng trương nở gốc cao su hydrophilic: Có độ đàn hồi và khả năng chịu áp lực nước cao hơn, phù hợp cho công trình có áp lực nước lớn và mạch ngừng trong tường chắn nước.
- Băng trương nở phủ lớp chống trương sớm: Dùng cho những công trình dễ bị thấm nước ngay trong quá trình đổ bê tông, giúp trì hoãn quá trình trương nở đến khi cần thiết.
Việc lựa chọn loại băng không nên chỉ dựa vào giá thành mà cần dựa vào tính chất công trình, áp lực nước và thời gian thi công cụ thể.
5. Vị trí đặt băng trương nở cần chính xác tuyệt đối
Một lưu ý quan trọng trong thi công là băng trương nở cần được đặt chính xác tại vị trí mạch ngừng hoặc khe nối. Việc đặt sai vị trí có thể khiến băng không phát huy được khả năng bịt kín khe hở hoặc bị bê tông ép lệch khỏi vị trí mong muốn.
- Nên đánh dấu trước vị trí đặt băng theo bản vẽ thiết kế hoặc hướng dẫn kỹ thuật.
- Khoảng cách từ mép ngoài băng đến mép ngoài bê tông nên đảm bảo tối thiểu từ 5cm trở lên để tránh nứt gãy bê tông sau này.
- Không đặt băng trương nở trực tiếp ở mép ngoài tường vì có thể bị trôi hoặc phồng sớm khi gặp nước.
6. Kỹ thuật dán hoặc cố định băng trương nở
Việc cố định băng trương nở có thể được thực hiện bằng nhiều cách như dán bằng keo chuyên dụng, dùng đinh bắn hoặc cố định cơ học bằng thanh ép. Tuy nhiên, phương pháp nào cũng cần đảm bảo băng nằm sát mặt bê tông, không bị lồi lõm hoặc xoắn vặn.
- Với keo dán: Cần dùng keo chuyên dụng (ví dụ keo PU hoặc keo bitum) có độ bám tốt và khả năng chống thấm.
- Với đinh bắn: Khoảng cách giữa các đinh nên đều nhau, thường từ 20 – 30 cm và bắn đều hai bên mép băng.
- Không nên kéo giãn hoặc làm biến dạng băng trong quá trình cố định vì sẽ ảnh hưởng đến khả năng trương nở.
7. Lưu ý về điều kiện thời tiết và thời gian thi công
Một lỗi phổ biến khi thi công băng trương nở là để vật liệu tiếp xúc sớm với nước (mưa, ẩm ướt trong hố móng…) khiến băng trương nở trước khi đổ bê tông. Khi đó, băng sẽ mất khả năng phát huy tác dụng sau này.
- Nên thi công băng trương nở vào thời điểm thời tiết khô ráo, tránh mưa, độ ẩm cao.
- Nếu buộc phải thi công trong điều kiện có nước, cần phủ bạt hoặc dùng loại băng có lớp bảo vệ trương nở chậm.
- Thời gian từ khi thi công băng đến lúc đổ bê tông nên ngắn nhất có thể, thường trong vòng 4 – 8 giờ để đảm bảo băng chưa bị hút ẩm từ không khí.
8. Kiểm tra sau thi công và trong quá trình đổ bê tông
Sau khi đặt và cố định băng trương nở, cần kiểm tra lần cuối trước khi đổ bê tông để đảm bảo:
- Băng không bị lệch, xô dịch hay bong ra khỏi vị trí.
- Không có vết cắt, rách hoặc chỗ băng bị thiếu, đặc biệt là tại các điểm nối đầu băng.
- Tại vị trí nối băng cần chồng mí tối thiểu 5 – 10 cm và không để khoảng trống giữa hai đoạn.
Khi đổ bê tông, cần đảm bảo thi công cẩn thận để tránh băng bị xô lệch do lực đổ, rung hoặc va chạm cơ học. Sau khi đổ bê tông xong, cần bảo dưỡng đúng cách để tránh nứt vỡ hoặc ảnh hưởng đến hiệu quả của băng trương nở.
8. Những lỗi phổ biến cần tránh khi thi công băng trương nở
- Dán băng lên bề mặt bê tông còn ẩm ướt, dính bùn đất hoặc dầu mỡ, khiến độ bám dính giảm và dễ bong tróc trong quá trình đổ bê tông.
- Sử dụng loại băng trương nở không phù hợp với điều kiện công trình như áp lực nước lớn, môi trường nước biển hoặc nước thải có hóa chất.
- Thi công xong nhưng không kiểm tra lại trước khi đổ bê tông, dẫn đến việc băng bị xô lệch, gấp nếp hoặc bị bung khỏi vị trí ban đầu.
- Đặt băng quá sát mép ngoài của khối bê tông khiến khi trương nở sẽ tạo áp lực gây nứt bê tông hoặc bị trôi ra ngoài, không tạo được độ kín cần thiết.
- Không trám kín hoặc xử lý kỹ tại các điểm nối, đầu băng cắt ngang, khiến nước có thể thấm qua các khe hở nhỏ không được bảo vệ.
- Đổ bê tông quá mạnh tay hoặc không dùng biện pháp cố định băng khiến băng bị ép lệch vị trí trong quá trình đầm rung.
- Thi công băng trương nở vào ngày mưa hoặc thời tiết ẩm cao nhưng không có biện pháp che chắn, làm băng hút nước và trương nở sớm trước khi cần thiết.
- Chọn loại keo dán không chuyên dụng hoặc không đảm bảo độ kết dính với bề mặt bê tông, khiến băng bị bung ra khi chưa kịp đổ bê tông.
- Thi công vội vàng, bỏ qua bước xử lý bề mặt và đánh dấu vị trí đặt băng, dẫn đến sai lệch vị trí và giảm hiệu quả chống thấm sau này.
Việc thi công băng trương nở trong các công trình ngầm là một khâu nhỏ nhưng đóng vai trò rất lớn trong tổng thể giải pháp chống thấm cho công trình. Chỉ khi được thi công đúng kỹ thuật, băng trương nở mới có thể phát huy toàn diện hiệu quả ngăn thấm của mình. Do đó, các nhà thầu, kỹ sư và công nhân cần nắm vững các lưu ý kỹ thuật nêu trên để tránh những sai sót không đáng có.
0964341515